Spat - problemen in het sprongewricht

Wat zien we aan het paard met spat? In rust staat het paard met het kreupele been vaak onbelast rustend op het toongedeelte, iets naar voren en iets naar binnen.

Ook staan ze nogal eens rustend met de voet van het zere been op de voorkant van de hoef van het gezonde been.

De kreupelheid is vaak het duidelijkst direct nadat het paard overeind komt.

Ook zien we vaak duidelijk kreupele passen na het uitladen.

De kreupelheid is zowel een bewegings- als een belastingskreupelheid.

De belastingsstoornis is meestal het opvallendst.

Het paard treedt te weinig door op het zere been, komt duidelijk op de toon neer en belast de verzenen te weinig.

(deze worden dan ook hoger aan het zieke been).

De pas naar voren is korter dan die van het gezonde been en de belastingstijd is ook korter.

Het zere been maakt dus minimaal contact met de bodem.

Het been komt niet vertraagd naar voor, zoals bij kreupelheid waarvan de oorzaak hoger in het achterbeen gelegen is maar enigszins te snel en wat abrupt, omdat waarschijnlijk de pijn het ergst is bij het neerkomen waardoor het been zo snel weer wordt opgenomen, vaak iets naar binnen.

Doordat het paard het liefst op de toon neerkomt, gaat het nogal eens ‘overkoot’ lopen.

Op de volte is de kreupelheid duidelijker als het zieke been aan de binnenkant werkt.

Door het spronggewricht sterk te buigen (spatproef) zal de patiënt pijnreactie vertonen.

Na de buigproef zal de kreupelheid duidelijker zijn.

Spat kan meer of minder duidelijk te zien zijn aan de binnen/onderkant van het spronggewricht.

Het is de botwoekering die deze verdikking veroorzaakt.

Er bestaat absoluut geen relatie tussen de mate van kreupelheid en de grootte van de benige verdikking.

Het type van de kreupelheid en de zichtbare veranderingen zijn bijna bewijzend voor het bestaan van spat.

Verdovende injecties van onderaf tot en met ingespoten in de kleine gewrichten van het spronggewricht zijn medebepalend voor de diagnose.

De röntgenfoto zal dit bevestigen.

Spat is een ernstige aandoening bij het paard, zeker als het spronggewricht op verschillende plaatsen en zeker ook inwendig ernstige röntgenologische afwijkingen vertoont.

De vooruitzichten op normale bruikbaarheid in de sport zijn dan op de lagere termijn gering.

Bij beginnende spatkreupelheid waarbij (nog) geen ernstige röntgenologische veranderingen in het gewricht bestaan, is met de juiste behandeling het proces te stoppen en de bruikbaarheid te behouden. In eerste instantie bestaat de behandeling uit het aanbrengen van aangepast beslag (spatbeslag). Hierbij wordt het beslag aan de buiten/achterzijde verhoogd en aan de binnen/voorkant verlaagd: dit noemt men “op de binnentoon zetten“. Daarnaast worden ter plaatse onstekingswerende middelen ingespoten en er wordt rust met vervolgens geleidelijk revaliderende training voorgeschreven.

Acute spat kan op deze manier genezen, wat oudere spat duidelijk verbeteren, maar bij chronische ernstige spat zullen deze behandelingsmethoden te kort schieten. Als het paard een grote geldelijke of emotionele waarde bezit, dan wordt soms besloten tot de operatieve behandelingsmethoden. Deze beogen het doen vergroeien (ankyloseren) van de aangetaste gewrichtsvlakken. Daartoe wordt het kraakbeen van de gewrichtsvlakken uitgeboord en vervolgens wordt met behulp van een opgeschroefde T-plaat de benige onderdelen van de kleine spronggewrichten gefixeerd aan het pijpbeen. Als namelijk de kleine gewrichten van het spronggewricht aan elkaar zitten zal het gewricht weliswaar lichtelijk verstijfd zijn, maar er zal geen pijn en derhalve ook geen kreupelheid meer zijn, zodat de bruikbaarheid behouden kan blijven.

De natuur is in staat dit zelf te doen en we zien dan gevallen van röntgenologisch ernstige spat, te weten spat met zoveel bot-nieuwvorming, dat het tot een vergroeiïng van het gewricht is gekomen. Een dergelijk spatgewricht is weliswaar meestal duidelijk verdikt, maar, de andere spat-symptonen (zoals kreupelheid) bestaan niet meer.

Dit schrijven is slechts een houvast voor een beproefde methode van behandeling, meteen verwijzend naar de Algemene Voorwaarden zoals gedeponeerd bij de K.v.K. te Tiel, verkrijgbaar bij de hoefsmid of te lezen via de website van de Nederlandse Vereniging van Hoefsmeden, 

Aan dit schrijven kunnen zoals aangegeven, geen rechten worden ontleend, alsmede aansprakelijkheden voortvloeien.  Auteursrecht voorbehouden.  

BTWnr: NL 002081637B17  Inschrijving dossiernr:34.14.74.58.

            Rijksgediplomeerd  - Lid van de Nederlandse Vereniging van Hoefsmeden.